از آرامگاه های اصفهان چه می دانید؟

مقابر و آرامگاه ها:
در اصفهان علاوه بر قبرستان های عمومی و مقبره های فامیلی عده ای را در خانه های خود دفن می کردند، چنانچه مرحوم آقا میرزا مدرس(وفات 1348) را در خانه ی خود دفن نموده و سپس جسدش را به عتبات منتقل نمودند. مقبره های خصوصی قدیمی و قبور مجاور امامزادگان، اغلب از میان رفته است، چنانچه از آثار قبور صاعدیان و خجندیان دو فامیل بزرگ علمی در اصفهان امروزه اثری نیست. هر محله ای از محلات اصفهان نیز قبرستان خصوصی در مجاورت خود را داشته است، اسامی مقابر عمومی اصفهان که دیگر از برخی از آن ها اثری نیست عبارتند از:

1) قبرستان آب بخشان که به نام مردبان معروف بوده، و امروزه مورنان می نامند.

2) قبرستان طوقچی که گاهی به مزار علی ابن سهل نیز نامیده شده، و در مجاورت مصلی قدیم اصفهان واقع است.

3) قبرستان سنبلستان (چملان) که گویا به آب بخشان متصل بوده است.

4) قبرستان ستی فاطمه که به قبرستان الیادران متصل بوده است.

5) قبرستان شیخ یوسف که به مقابر امامزاده احمد و امامزاده باقر متصل بوده است.

6) قبرستان امامزاده ابراهیم در محله مستهلک که درقدیم میدان اعدام دوره ی صفویه بود.

7) گورستان ذغالی ها، این قبرستان نزدیک قلعه ی طبرک بوده است.

8) گورستان قبله ی دعا.

9) قبرستان ارامنه در دامنه کوه صفه

10) گورستان تخت فولاد در جنوب اصفهان قرار دارد تا قبل از صفویه رونق چندانی نداشت و تنها یکی از چند گورستان اصفهان به شمار می رفت اما از زمان صفویه گورستان رسمی اصفهان شد. قبل از آن، این منطقه محل سکونت زرتشتیان که به گبرها مشهور بودند، محسوب می شد. سپس گبرها به حسن آباد و در جنوب جلفا منتقل شدند.شاهان صفوی کاخ ها و باغات زیبایی این منطقه ی خوش آب و هوا ساختند، که از جمله عمارت های هفت دست، تالار آیینه خانه، قصر نمکدان، کاخ سعادت آباد، باغ گلستان، باغ های انارستان و نگارستان در همین منطقه ساختند و گورستان تخت فولاد که محل دفن عارف کامل عبدالله بیضاوی معروف به بابا رکن الدین (وفات 769) و تنی چند از مشاهیر و علما و شعرای دیگر بود از این زمان به مناسبت همین پیر روشن ضمیر به گورستان بابا رکن و یا تخت پولاد نامیده شد و عملا گورستان سهمی شهر اصفهان قلمداد گردید. در امتداد پل خواجو به طرف جنوب، خیابانی به موازات چهارباغ بالا به طرف دروازه شیراز احداث گردید، که در آن زمان تنها راه اصفهان به شیراز محسوب می شد. این خیابان همچنین به باغ بزرگ و قصر هزار جریب منتهی می گشت و مخصوص رفت و آمد ارکان دولت و رجال دربار شاهی بود به مناسبت مقبره ی بابا رکن الدین، خیابان فیض کنونی و گورستان تخت پولاد و پل خواجو به نام او شهرت داشت.تکایای مروف تخت تخت پولاد اصفهان عبارتند از:

1) تکیه بابا رکن الدین (مدفن بابا رکن الدین، آرامگاه الله وردیخان، آرامگاه استاد جواد مجد زاده صهبا، استاد تاریخ و باستان شناسی و فرزند شیخ احمد حجت الاسلام کرمانی، و مقبره ی حاج میرزا حسن خان جابر انصاری و…)

2) تکیه میر فندرسکی (مدفن عباس بهشتیان مولف تاریخ تخت پولاد و میرزا محمد امین ادیب و شاعر و متخلص به صافی، میر ابوالقاسم فندرسکی، و…)

3)تکیه آقا حسن خوانساری  4)تکیه میرزا رفیعا  5)تکیه خاتون آبادی

6) تکیه سیدالعراقین (مدفن شکرالله متخلص به منعم متوفی 1260، مرحوم میرزا عباس شیدا فرزند اسحاق دهکردی متوفی 1328 شمسی، شیخ اسماعیل تاج الواعظین متوفی 1326 پدر تاج اصفهانی و…)

بقعه پیر بکران:

در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی اصفهان، در پیر بکران از نواحی مربوط به لنجان، بنایی از قرن هشتم هجری از دوره ی سلطان الجایتو و معروف به بقعه پیر بکران، به چشم می خورد.پیر بکران که نام او محمد بوده، از رجال مشهور و از مدرسین معزز و زهاد و عرفای این ناحیه بوده که در سال 703 قمری وفات یافته است. این بنا چندین دوره ی ساختمانی و تعمیر را نشان می دهد. قبل از دوره ایلخانی در این محل یک شبستان گنبد دار وجود داشت که احتمال می رود قبر یکی از شخصیت های برجسته محلی باشد. در مقابل این اطاق ایوانی ساخته شده بود و چندی بعد انتهای باز ایوان بسته شد و مدخل و راهرویی در یک طرف آن بنا گردید. تزیین پرکار و کاشی های ظریف و گچ بری های فراوان این بنا راناهماهنگی های اتفاقی خدشه دار کرده است. به نظر می رسد همین که محمد بن بکران شهرت یافت، تصمیم گرفته شد که ایوانی برای حفاظت مدرس و شاگردان او ساخته شود.

آرامگاه میرفندرسکی در تکیه مصفایی(تکیه میر) در تخت فولاد اصفهان:

میر فندرسکی یکی از بزرگان حکما و عرفا در دوره صفوی است کتیبه آرامگاه او بر جانب غربی سنگ قبر او به خط ثلث برجسته و مورخ به سال1050 هجری می باشد که حاکی از مقام فضل و دانش و مراتب عرفان اوست.

آرامگاه ملکه ی اصفهان سلطان بخت آغا:

آدرس: خیابان عبدالرزاق، بازار اصلی، بالاتر از حمام شیخ

یکی از نام های تاریخی این محل شوری است. به طوری که هم اکنون امامزاده عبدالله در نزدیک این بنا را شوری می گویند. گلدار اظهار می دارد که سردر ممکن است همان سردری باشد که سیاح فرانسوی قرن هفدهم توصیف کرده و گفته است که دو برج بلند داشته و به مذرسه ای راه می یافته است. خان سلطان دختر امیر غیاث الدین کیخسرو اینجو به دلیل خط ثلث برجسته ی سنگ آرامگاه او در زمان حیات خود سنگ قبر نفیسی برای خود سفارش می دهد. که پس از قتلش بر سر مزار او قرار می دهند و نام او در کتیبه این سنگ سلطان بخت آغا می باشد.

منبع: اصفهان نصف جهان

مولف: رسول سروش منش