تسلط اعراب بر اصفهان

در دوره‌ی یزد گرد سوم آخرین پادشاه ساسانی،اصفهان دژی مستحکم و مرکز تجمع سپاهیان بودت است،به طوری که یزد گرد پس از شکست از اعراب در جلولا به اصفهان می رود،اما به دلیل حمله‌ی سریع اعراب ناچار به خراسان و سپس مرو پناه می برد.گفته میشود چون یزد گرد از مداین هزمیت کرد،حلواییانش به اصفهان در آمدند،و از این روست که اصفهانیان در پختن شیرینی از همه‌ی خلق استاد ترند.اسامی شهر های اصفهان و حدود آن را چنین ذکر می‌کنند شهر های کهته،جار،جی،قه،مهرین،دررام و سارویه.از این شهر های هفت گانه۴شهرتا روزگاری که اسلام رسید ویران شد و سه شهر دیگر جی،مهرین و قه باقی ماند و تازیان از این شهر های سه گانه شهر قه از روستای جی و شهر سارویه از روستای قاسان را ویران کردند.و هرکس از اهالی قه باقی ماند به شهر جی کوچ کرد و بنا بر این اهالی قه اولین قومی بودند که در شهر جی سکونت اختیار نمودند.شهر جی قبل از اسلام شهری مسکونی نبود بلکه قلعه ای بود برای اهالی دهات روستای جی و مردم در شهر قه زندگی می‌کردند.نخستین خانه ای که در شهر جی بنا شد،خانه‌ی “مطیار”بود.به فرمان کسری پرویز در آن هنگام که مطیار قسطنطنیه را برای او گشود و پس از انتقال مردم شهرِ قه به جی،خانه های دیگر نیز بنا شد.
صاحب بن عباد وزیر آل بویه در اشعاری که با عشق و علاقه نسبت به اصفهان سروده است گه گاه چنین یاد می‌کند،که گویا منظورش از جی ایالت است و از اصفهان همان شهر اصفهان را اراده دارد.
پیش از فتح اصفهان،مغیره بن شعبه والی بصره،عمرو بن مرحوم غاضری را برای جاسوسی به سپاهان فرستاد و او پس از عبور از گردنه مارَت وارجان در قریه‌ی واذنان رستاق بر آن با اهل و عیال خود مسکن گرفت.